Het hoe en waarom
(Geschreven over en door Gerard Weijers)

Even iets over mijzelf. De laatste17 jaar ben ik eigenaar geweest van een machinefabriek, waar ik veel machines heb ontworpen en gebouwd. Ook in de jaren ervoor was dat een dagtaak, maar dan in loondienst. De machines waren allemaal specials (dus niet in de handel verkrijgbaar) en werden naar wens van de klant ontwikkeld; de klant had een probleem en wij losten het op. Afnemers waren onder andere bedrijven in de sectoren groente en fruit, hout, kunststof, klompen, emaille, staal, verwarmingsketels, koelinstallaties, enz.

Nadat ik een paar jaar lid was van een plaatselijke kegelclub werd mij gevraagd of ik in staat was een machine te bouwen om kegelballen af te draaien. In een opwelling heb ik daar positief op gereageerd. Ik ben eigenlijk gelijk op zoek gegaan naar een gebruikte draaibank. Wel had ik een draaibank nodig met voldoende centerhoogte (twee maal de centerhoogte is de draaidiameter) omdat er in het midden onder de bal nog een ronddraaiinrichting geplaatst moest worden. De prijzen van een dergelijke draaibank plus het maken van een ronddraaiinrichting met automatische voeding vielen mij zo ontzettend tegen dat ik er op dat moment van afgezien heb. Bijkomende factor was de beperkte hobbyruimte; een draaibank met een grote centerhoogte is gauw 2 meter lang. Op de club was er een kleine teleurstelling. Enkele kegelaars hebben zelfs aangeboden om er aan mee te betalen, maar dat was voor mij geen optie.

Toch wel interessant

Maar het verhaal liet me niet los; ik wilde zelf kegelballen afdraaien. Na het een aantal maanden op me in te hebben laten werken, besloot ik (het was inmiddels Januari 2004) om me er toch nog eens verder in te verdiepen. Ik heb technische berekeningen gemaakt en ben aan het tekenen gegaan. Het grootste probleem dat ik ben tegengekomen was de voedingssnelheid (de snelheid waarmee de beitel om de bal draait): daar had ik namelijk een vertraging voor nodig van circa. 1:25600 en dan het liefst klein en goedkoop. Tevens had ik een kleine gelijkstroommotor met een bijpassende gelijkstroomregeling nodig. Deze producten moesten ervoor zorgen dat er voedingssnelheid tussen de 0.02 en 0.20 mm mogelijk was.
Na veel omzwervingen ben ik er dan toch in geslaagd om deze producten voor een redelijke prijs te bemachtigen. Een gebruikte motor met regeling heb ik zelfs gratis gekregen van een apparatenfabriek. Tevens heeft mij een plaatselijke machinefabriek waarvan ik de eigenaar ben geweest de gelegenheid geboden om daar alles te draaien en te frezen enz. In het hoofd en op papier was de ronddraaimachine klaar. Maar hoe zit het eigenlijk met het balanceren, het naslijpen, het polijsten, het graveren enz? Veel mensen heb ik ernaar gevraagd, maar bijna niemand kon of wilde mij hier een antwoord op geven. Dan maar een bal van binnen gaan bekijken. Het verbaasde mij niet dat er geen hi-tech aanwezig was. Toch vind ik het vreemd dat er maar zo weinig mensen op de hoogte zijn van de technische specificaties van een kegelbal.

Proefje

Een balanceerapparaat leek mij het moeilijkst om te maken. Daarom ben ik met dat apparaat begonnen. Het eerste proefje met het balanceren was een dusdanig succes dat ik meteen besloten heb om er één te bouwen. Maar omdat ik niet precies wist wat ik allemaal tegen zou kunnen komen, heb ik er wel voor gezorgd dat er aantal ervaren en goede kegelaars achter me stonden om kegelballen te testen waar misschien problemen mee waren. (Ik zat namelijk pas ± 2 jaar bij het kegelen.). Ik heb dus eerst een balanceerapparaat gebouwd. Dit apparaat geeft een twee-dimensionale uitslag. Daarna waren de ronddraaimachine, de combinatie slijp- en polijstmachine en als laatste de graveermachine aan de beurt. In totaal ben ik ongeveer een jaar aan het tekenen en bouwen geweest. Maar nu werken alle machines dan ook naar volle tevredenheid.